Ο »επαναστάτης»που παίζει με τα… νεύρα των αναγνωστών και τις στρόφιγγες των αγωγών αερίου

Επειδή όπως φαίνεται, κάποιοι είναι εκ πεποιθήσεως αμετανόητοι, κάνουν δε πως αγνοούν τις απαντήσεις στα άρθρα τους και το τι γράφεται γι αυτούς και τα σχόλιά τους, ενδεχομένως επειδή πιστεύουν ότι δεν χρειάζεται να απαντήσουν ή να ασχοληθούν με ιστοτόπους μικρής εμβέλειας και αναγνωσιμότητας, επειδή οι ίδιοι έχουν εξασφαλίσει ένα ισχυρό στέγαστρο, στεγαζόμενοι κάτω από τη σκέπη κάποιων ιστοτόπων με μεγάλη επισκεψιμότητα, κι αυτό γιατί, οι χώροι αυτοί εκτός από «ενημέρωση» διαφημίζουν και πουλάνε παπούτσια, ρούχα κι ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς.

Ίσως όμως θα ήταν καλύτερο να πούμε ότι έτσι όπως διαφημίζουν και πουλάνε κάθε λογής πραμάτεια, έτσι πουλάνε πολιτική και ενημέρωση.

Εκ του ασφαλούς λοιπόν, δηλαδή με την κάλυψη που τους εξασφαλίζουν δημοσιογραφικά συγκροτήματα, εμπορευόμενα παντός είδους και πάσης φύσεως υλικά, δεν εννοούν να καταλάβουν ότι εξακολουθεί να υπάρχει κόσμος που δεν τρώει κουτόχορτο και που δεν χάφτει απόψεις που δεν μπαίνουν στον κόπο να δημοσιεύσουν το πρωτογενές υλικό, πάνω στο οποίο ή τέλος πάντων εναντίον του οποίου ασκούν την κατ’ ευφημισμόν «κριτική» τους.

Από την άλλη επανερχόμαστε στο ζήτημα και αναδημοσιεύουμε ένα τμήμα των απαντήσεων που έδωσε ο Πρόεδρος Πούτιν, σχετικά με την προκλητή ενεργειακή κρίση, τις παγκόσμιες ενεργειακές αγορές και τους λεγόμενους κανόνες τους, τη θέση της Ρωσικής Ομοσπονδίας επ΄ αυτού, καθώς επίσης και σχετικά με την κλιματική αλλαγή.

Το απόσπασμα αυτό βρίσκεται ήδη αναρτημένο σε μορφή pdf, όπως αναγράφεται στο τέλος του πρόσφατου άρθρου, στο σύνδεσμο της Σεισάχθειας, που αναφέρεται συνολικά στην ομιλία του Πούτιν στο Valdai Club στις 21 Οκτωβρίου:

Ακολουθεί το σχετικό απόσπασμα:

Η απάντηση του Πούτιν στην ερώτηση του Mark Champion.

Mark Champion: Σας ευχαριστώ. Κύριε Πρόεδρε, όσον αφορά το θέμα της δυνατότητας αποστολής επιπλέον φυσικού αερίου στην Ευρώπη, η οποία, όπως γνωρίζετε, αντιμετωπίζει κρίση φυσικού αερίου αυτή τη στιγμή, έχετε μιλήσει γι’ αυτό στο παρελθόν, αλλά, ξέρετε, κατά καιρούς έχει δημιουργηθεί αρκετή σύγχυση. Κάποιες φορές Ρώσοι αξιωματούχοι αναφέρουν ότι υπάρχει διαθέσιμο πρόσθετο αέριο που μπορεί να σταλεί εάν ανοίξει ο Nord Stream 2, και άλλες φορές,έχουν υποδείξει ότι δεν υπάρχει διαθέσιμο αέριο για να σταλεί στην Ευρώπη. Και αναρωτιόμουν αν θα μπορούσατε με την ευκαιρία αυτή να διευκρινίσετε αν υπάρχει επιπλέον διαθέσιμο αέριο που μπορεί να στείλει η Ρωσία στην Ευρώπη, αν, ας πούμε, ανοίξει ο Nord Stream απόψε, ή αν δεν υπάρχει τέτοια δυνατότητα.

Βλαντιμίρ Πούτιν: Ειλικρινά, είναι παράξενο για μένα να ακούω τέτοιες ερωτήσεις. Μου φαίνεται ότι εξήγησα τα πάντα κατά τη διάρκεια της Ρωσικής Εβδομάδας αφιερωμένης σε θέματα Ενέργειας, στη Μόσχα. Ωστόσο, εφόσον υποβάλλονται αυτές οι ερωτήσεις, θα πρέπει σίγουρα να μιλήσουμε εκτενέστερα γι’ αυτό.

Προσέξτε τι συμβαίνει. Νομίζω ότι είπα στη συνάντηση με την κυβέρνηση χθες ή προχθές: δεν πρόκειται μόνο για τις πηγές ενέργειας ή το φυσικό αέριο, αλλά και για την κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας. Οι ελλείψεις αυξάνονται στις προηγμένες, οικονομικά προηγμένες χώρες.Πάρτε για παράδειγμα τις Ηνωμένες Πολιτείες. Πρόσφατα έλαβαν μια ακόμη απόφαση να αυξήσουν το δημόσιο χρέος τους.

Για όσους δεν ασχολούνται με την οικονομία, μπορώ να σας πω τι σημαίνει μια απόφαση για αύξηση του δημόσιου χρέους. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα θα τυπώσει χρήμα και θα το θέσει στη διάθεση της κυβέρνησης. Αυτό συνιστά έκδοση χρημάτων. Το έλλειμμα αυξάνεται και ο πληθωρισμός αυξάνεται ως απόρροια της διαδικασίας έκδοσης. Αυτό οδηγεί σε αύξηση των τιμών στις πηγές ενέργειας, στο ηλεκτρικό ρεύμα. Έτσι λειτουργούν τα πράγματα, όχι αντίστροφα.

Ωστόσο, η κατάσταση επιδεινώνεται επίσης λόγω των πραγματικών συνθηκών στην αγορά ενέργειας. Ποιες είναι αυτές οι πραγματικές συνθήκες; Μόλις μιλήσατε για την Ευρώπη. Τι συμβαίνει στην Ευρώπη; Ίσως επαναλάβω κάποιες από τις ιδέες μου ή ίσως πω κάτι καινούργιο, αν το ανακαλέσω στη μνήμη μου. Τα τελευταία χρόνια, η φιλοσοφία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν εξ ολοκλήρου αφιερωμένη στη ρύθμιση της αγοράς ενεργειακών πηγών, συμπεριλαμβανομένου του φυσικού αερίου, μέσω ενός χρηματιστηρίου εμπορευμάτων, μέσω της λεγόμενης αγοράς άμεσης διάθεσης (spot market). Προσπάθησαν να μας πείσουν να εγκαταλείψουμε τα μακροπρόθεσμα συμβόλαια, όπου οι τιμές ήταν συνδεδεμένες με το χρηματιστήριο, δηλαδή με τις τιμές της αγοράς για το αργό πετρέλαιο και τα πετρελαιοειδή.

Παρεμπιπτόντως, πρόκειται για τη διαμόρφωση των τιμών της αγοράς. Δεδομένου ότι οι τιμές του φυσικού αερίου καθορίζονται με καθυστέρηση έξι μηνών μετά τη μεταβολή των τιμών του πετρελαίου, πρόκειται, πρώτον, για μια πιο σταθερή κατάσταση και, δεύτερον, η εξάμηνη καθυστέρηση επιτρέπει στους καταναλωτές και τους προμηθευτές να κάνουν προσαρμογές στην πορεία με βάση τις εξελίξεις στις παγκόσμιες αγορές.

Έτσι, τα πάντα άρχισαν να μεταφέρονται σε αυτή την αγορά (spot market), που όμως σε μεγάλο βαθμό κατέχει αέριο στα χαρτιά, και όχι πραγματικό αέριο. Δεν πρόκειται για φυσικές ποσότητες, οι οποίες δεν αυξάνονται (θα εξηγήσω γιατί σε λίγο). Καταγράφεται ένα νούμερο στο χαρτί, χωρίς να υπάρχει όμως φυσική ποσότητα, η οποία μειώνεται. Έτσι, ένας κρύος χειμώνας απαιτεί φυσικό αέριο από αποθηκευτικά αποθέματα- ένα αιολικό ζεστό καλοκαίρι χωρίς ανέμους σημαίνει έλλειψη αιολικής παραγωγής στην απαιτούμενη κλίμακα. Έχω ήδη αναφέρει τους μακροοικονομικούςλόγους, και αυτοί είναι οι λόγοι που βασίζονται στον συγκεκριμένο ενεργειακό τομέα.

Τι συνέβη στη συνέχεια στην ευρωπαϊκή αγορά; Πρώτον, μειώθηκε η παραγωγή στις χώρες που παράγουν φυσικό αέριο. Η παραγωγή στην Ευρώπη μειώθηκε κατά 22,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα κατά τους πρώτους έξι μήνες. Αυτό είναι το πρώτο. Δεύτερον, οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου υπολείπονταν κατά 18,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα και είναι γεμάτες μόνο κατά 71%. Οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου ήταν υπογεμισμένες κατά 18,5 κατά τους πρώτους έξι μήνες του έτους. Εάν εξετάσετε την ετήσια κατανάλωση, ο αριθμός αυτός θα πρέπει να διπλασιαστεί.

Κυρίως αμερικανικές, μαζί με εταιρείες της Μέσης Ανατολής απέσυραν 9 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα από την ευρωπαϊκή αγορά και ανακατεύθυναν το αέριο στη Λατινική Αμερική και την Ασία.Παρεμπιπτόντως, όταν οι Ευρωπαίοι διαμόρφωναν τις αρχές που διέπουν τη διαμόρφωση της αγοράς φυσικού αερίου στην Ευρώπη και υποστήριζαν ότι όλο το φυσικό αέριο πρέπει να διακινείται στην αγορά άμεσης διάθεσης (spot market), προέβαιναν στην παραδοχή ότι η ευρωπαϊκή αγορά είναι μια premium αγορά. Όμως η ευρωπαϊκή αγορά δεν είναι πλέον μια πρωτεύουσα αγορά, καταλαβαίνετε; Δεν είναι πλέον μια αγορά υψηλής απόδοσης. Το αέριο ανακατευθύνθηκε προς τη Λατινική Αμερική και την Ασία.

Είπα ήδη ότι με 18,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, συν το διπλάσιο ποσό, 9 δισεκατομμύρια(υποπρομήθεια στην ευρωπαϊκή αγορά από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Μέση Ανατολή), συν μια μείωση της παραγωγής κατά 22,5 δισεκατομμύρια – το έλλειμμα στην ευρωπαϊκή αγορά μπορεί να ανέλθει σε περίπου 70 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, που είναι πολλά. Τι σχέση έχει η Ρωσία με αυτό; Αυτό είναι το αποτέλεσμα της οικονομικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η Ρωσία δεν έχει καμία σχέση με αυτό.

Η Ρωσία, συμπεριλαμβανομένης και της Gazprom, αύξησε τις παραδόσεις στην ευρωπαϊκή αγορά κατά 8,7%, όπως πιστεύω, και τις παραδόσεις σε χώρες εκτός Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών ΚΑΚ κατά 12%, όπως πιστεύω. Αλλά όταν μιλάμε για χώρες εκτός ΚΑΚ, εννοούμε και την Κίνα. Αυτό είναι επίσης καλό για τη διεθνή αγορά, διότι αυξάνουμε τις παραδόσεις στην παγκόσμια αγορά και αυξάνουμε τις παραδόσεις στην ευρωπαϊκή αγορά κατά 8,7. Σε απόλυτους όρους, αυτό αντιπροσωπεύει πάνω από 11 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Οι αμερικανικές εταιρείες και οι εταιρείες της Μέσης Ανατολής υποπρομήθευσαν κατά 9 δισεκατομμύρια, ενώ η Gazprom αύξησε τις προμήθειές της κατά περισσότερα από 11δισεκατομμύρια.

Με ακούτε παρακαλώ όλοι εσείς; Όχι σε αυτό το ακροατήριο, αλλά οι λεγόμενοι ενδιαφερόμενοι.Κάποιος εκεί πέρα σας κόβει τις προμήθειες, ενώ εμείς τις αυξάνουμε.

Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Σήμερα, στο πλαίσιο των λεγόμενων μακροπρόθεσμων συμβάσεων – θα ήθελα να ακούσετε προσεκτικά και να παρακολουθήσετε τι λέω – η τιμή του φυσικού αερίου είναι τώρα 1.200 ή 1.150 δολάρια για χίλια κυβικά μέτρα. Οι ευρωπαϊκές εταιρείες που έχουν μακροπρόθεσμα συμβόλαια με την Gazprom το λαμβάνουν – προσέξτε – τέσσερις φορές χαμηλότερα από την τρέχουσα τιμή! Η Gazprom δεν βγάζει απρόσμενα κέρδη. Δεν μας απασχολεί αυτό, διότι μας ενδιαφέρουν οι μακροχρόνιες συμβάσεις και οι μακροχρόνιες αμοιβαίες δεσμεύσεις. Στην περίπτωση αυτή, εξασφαλίζουμε τη δυνατότητα να επενδύσουμε στην παραγωγή και να παράγουμε σταθερά και αξιόπιστα τις απαιτούμενες ποσότητες για τους καταναλωτές μας.

Με ρωτάτε αν είναι δυνατόν να αυξηθούν οι προμήθειες. Ναι, αυτό είναι δυνατό. Μιλώντας για τον Nord Stream-2, η πρώτη του γραμμή έχει γεμίσει με αέριο και αν η γερμανική ρυθμιστική αρχή εκδώσει αύριο την άδεια για τη μεταφορά, μπορεί να παραδώσει 17,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα αερίου μεθαύριο.

Οι τεχνικές εργασίες για την πλήρωση της δεύτερης γραμμής του Nord Stream-2 θα ολοκληρωθούν πριν από το τέλος του τρέχοντος έτους, στα μέσα ή στα τέλη Δεκεμβρίου. Ο συνολικός όγκος ανέρχεται σε 55 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την εκτίμησή μας, η έλλειψη φυσικού αερίου στην ευρωπαϊκή αγορά θα φθάσει τα 70 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, τα 55 δισεκατομμύρια είναι μια αξιοπρεπής ποσότητα.

Μόλις γεμίσει η δεύτερη γραμμή και η γερμανική ρυθμιστική αρχή εκδώσει την άδειά λειτουργίας της, μπορούμε να ξεκινήσουμε τις προμήθειες την επόμενη ημέρα. Είναι αυτό δυνατό ή όχι,ρωτήσατε. Ναι, είναι εφικτό, αλλά πρέπει κανείς να έχει υπεύθυνη στάση απέναντι στις δεσμεύσεις του και να συνεργαστεί γι’ αυτό.

Παρεμπιπτόντως, εξακολουθούμε να επαναλαμβάνουμε: Ωστόσο, στο έργο αυτό συμμετέχουν πέντε ακόμη ευρωπαϊκές εταιρείες. Γιατί αναφέρετε μόνο την Gazprom; Τις έχετε ξεχάσει; Πέντε μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρείες εργάζονται σε αυτό το έργο. Επομένως, αυτό δεν επηρεάζει μόνο τα συμφέροντα της Gazprom, αλλά και τα συμφέροντα των εταίρων μας, κυρίως στην Ευρώπη, όπως είναι προφανές.

Fyodor Lukyanov: Κύριε Πρόεδρε, ως ένα βαθμό, ο Nord Stream 2, ο οποίος βρίσκεται τώρα στα χείλη όλων, μπορεί να θεωρηθεί ως το κοινό σας επίτευγμα με την Άνγκελα Μέρκελ. Λυπάστε τώρα που αποχωρεί από το αξίωμά της; Θα σας λείψει;

Βλαντιμίρ Πούτιν: Η απόφαση για την παραίτησή της δεν ήταν τελικά δική μου, αλλά δική της. Θα μπορούσε να είχε θέσει υποψηφιότητα για άλλη μια θητεία. Παρέμεινε στην εξουσία για 16 χρόνια.

Fyodor Lukyanov: Καθόλου μακρά θητεία.

Βλαντιμίρ Πούτιν: Δεν μπορείτε να πείτε ότι αυτό δεν είναι αρκετό. Αρκετή θητεία. Ο HelmutKoehl, ο οποίος ενοποίησε τη Γερμανία, παρέμεινε επίσης 16 χρόνια στην ηγεσία.

Όσον αφορά τους αγωγούς Nord Streams, ξεκινήσαμε αυτή τη διαδικασία από την εποχή του Σρέντερ. Εκείνη την εποχή, όταν εργαζόμασταν στον Nord Stream 1, υπήρξαν παρόμοιες προσπάθειες υπονόμευσης αυτής της διαδικασίας, όπως ακριβώς και σήμερα. Τα πράγματα ήταν τα ίδια. Ευτυχώς, σήμερα αυτός ο αγωγός παραδίδει φυσικό αέριο στην Ευρώπη και στη Γερμανία και οι διακινούμενες ποσότητες είναι αρκετά υψηλές.

Παρεμπιπτόντως, όλοι μιλάμε για πράσινη ενέργεια. Αυτό είναι σημαντικό, φυσικά. Εάν υπάρχουν ερωτήσεις σχετικά με αυτό το θέμα, θα προσπαθήσω να εξηγήσω πώς το βλέπω εγώ προσωπικά,αυτό το ζήτημα. Όσον αφορά το ρωσικό φυσικό αέριο, επιτρέψτε μου να τονίσω ότι έχει τριπλάσιο αποτύπωμα άνθρακα σε σύγκριση με το υγροποιημένο φυσικό αέριο από τις Ηνωμένες Πολιτείες.Εάν οι περιβαλλοντικοί ακτιβιστές δεν παρασύρονται στις προσπάθειές τους από μια πολιτική ατζέντα και νοιάζονται πραγματικά για το μέλλον της ανθρωπότητας, δεν μπορούν να μην το έχουν υπόψη τους αυτό. Πρέπει να αντιταχθούν στην κατασκευή και να απαιτήσουν να κλείσουν όλοι οι τερματικοί σταθμοί υγροποιημένου φυσικού αερίου.

Δυστυχώς, το ίδιο ισχύει και για το σύστημα διαμετακόμισης φυσικού αερίου της Ουκρανίας. Έχω ήδη πει ότι ο Nord Stream 2 είναι ένας σύγχρονος, υπερσύγχρονος αγωγός που μπορεί να διαχειριστεί υψηλότερη πίεση. Δεν υπάρχει απολύτως καμία εκπομπή ρύπων όταν το αέριο παραδίδεται μέσω του πυθμένα της Βαλτικής Θάλασσας. Οι σταθμοί συμπίεσης είναι σαν μικρά εργοστάσια. Λειτουργούν με φυσικό αέριο και εκπέμπουν επίσης CO2 στην ατμόσφαιρα. Οι εκπομπές από τον Nord Stream 2 είναι 5,6 φορές χαμηλότερες σε σύγκριση με εκείνες που παράγονται από τη διέλευση του φυσικού αερίου από την Ουκρανία, επειδή το σύστημα εκεί είναι παλιό και χρησιμοποιείται από τη σοβιετική εποχή. Οι περιβαλλοντικοί ακτιβιστές θα έπρεπε να είχαν πει: «Κλείστε αμέσως τον ουκρανικό αγωγό διαμετακόμισης φυσικού αερίου!» Αλλά όχι,συμβαίνει το αντίθετο: «Προχωρήστε και αυξήστε τις προμήθειες μέσω της Ουκρανίας». Πώς είναι δυνατόν;

Στην πραγματικότητα, το ίδιο συμβαίνει και με το πετρέλαιο. Ακόμη και αν αφήσουμε το φυσικό αέριο στην ησυχία του, αφού έχω ήδη μιλήσει γι’ αυτό εκτενώς, τι συμβαίνει με το πετρέλαιο;Σκεφτείτε ότι από το 2012 μέχρι το 2016 οι ετήσιες επενδύσεις στην εξόρυξη πετρελαίου ήταν περίπου στα 400 δισεκατομμύρια δολάρια, αλλά στα χρόνια που προηγήθηκαν της πανδημίας οι επενδύσεις μειώθηκαν κατά 40% και τώρα βρίσκονται στα 260 εκατομμύρια δολάρια. Πρόκειται για έναν κύκλο που διαρκεί για 15 έως 30 χρόνια. Το καταλαβαίνετε αυτό;

Κατά τη γνώμη μου, ποια είναι τα τρέχοντα προβλήματα πέραν των όσων έχω πει; Μίλησα για διάφορα πολιτικά ζητήματα. Αυτό είναι ένα από τα σημαντικά θέματα που μου έρχεται στο μυαλό.Υπάρχει έλλειψη αλληλοεπικάλυψης μεταξύ των πολιτικών και των επενδυτικών κύκλων στις πρωταγωνιστικές οικονομίες, συμπεριλαμβανομένου και του ζητήματος της ενέργειας, που αποτελεί έναν πολύ σημαντικό τομέα. Πόσο μακρύς είναι ένας πολιτικός κύκλος; Τέσσερα ή πέντε χρόνια. Τι κάνουν οι κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις, τα κόμματα και οι πολιτικοί όλο αυτό το διάστημα; Δίνουν υποσχέσεις. Υπόσχονται τα πάντα, όσο το δυνατόν περισσότερα και με το χαμηλότερο κόστος. Αυτό ισχύει, μεταξύ άλλων, και για την πράσινη οικονομία. Τι θα προκύψει από αυτό; Οι τράπεζες σταματούν να χρηματοδοτούν επενδύσεις και οι επενδύσεις μειώνονται. Θα έρθει η στιγμή όπως αυτή που βλέπουμε σήμερα, όπου η αγορά θα πρέπει να πραγματοποιήσει μια επανάσταση, αλλά δεν θα υπάρχει τίποτα για να στηρίξει αυτή την προσπάθεια. Ακόμη και σήμερα,οι χώρες του ΟΠΕΚ Plus αυξάνουν την παραγωγή πετρελαίου έστω και λίγο πάνω από τη συμφωνία τους, αλλά δεν μπορούν όλες οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες να αυξήσουν γρήγορα την παραγωγή. Πρόκειται για μια μακροπρόθεσμη διαδικασία και ο κύκλος είναι αρκετά μακρύς.

και σε άλλο σημείο επίσης, αναφερόμενος στο ζήτημα της Ρωσικής οικονομίας, της ποιότητας ζωής των πολιτών της Ρωσικής Ομοσπονδίας και την κλιματική αλλαγή :

Παρεμπιπτόντως, έχουμε ενισχύσει τη λεγόμενη υποκατάσταση εισαγωγών στη βιομηχανία, όχι μόνο στη γεωργία. Και πρέπει να πω ότι το αποτέλεσμα ήταν καλό. Πρέπει να παραδεχτώ ότι είχα κάποιο άγχος, αλλά το συνολικό αποτέλεσμα ήταν πολύ καλό. Χρησιμοποιήσαμε το μυαλό μας,συνεχίσαμε κάποια παλιά έργα και ξεκινήσαμε νέα, μεταξύ άλλων και σε βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίας. Ελπίζω ότι θα συνεχίσουμε να αυξάνουμε την παραγωγή στη γεωργία.

Η κλιματική αλλαγή επιφέρει επίσης αλλαγές στη ρωσική γεωργία. Σε τι αναφέρομαι; Για παράδειγμα, στις ρωσικές περιοχές με μαύρο έδαφος, η ποιότητα του εδάφους αλλάζει και τα ζητήματα μετατοπίζονται λίγο βορειότερα. Υπάρχουν επίσης προβλήματα που προκαλούνται από φυσικά φαινόμενα και κατακλυσμούς – ερημοποίηση και παρόμοια πράγματα. Αλλά η Ρωσία θα προσαρμοστεί σε αυτό, είναι αρκετά προφανές, και θα καλύψει πλήρως όχι μόνο τις δικές της ανάγκες, αλλά και θα παρέχει στους κύριους εταίρους μας στις παγκόσμιες αγορές υψηλής ποιότητας και προσιτά τρόφιμα σε παγκόσμιες τιμές.

Υπάρχει επίσης και κάτι άλλο. Μόλις ανέφερα ότι τα εργοστάσια λιπασμάτων κλείνουν, ωστόσο η ποιότητα και η ποσότητα των συγκομιδών, ο όγκος των καλλιεργειών εξαρτώνται από αυτά. Εμείς όμως προμηθεύουμε τις απαραίτητες ποσότητες λιπασμάτων στις διεθνείς αγορές και είμαστε έτοιμοι να αυξήσουμε περαιτέρω την παραγωγή. Παρεμπιπτόντως, από αυτή την άποψη, όσον αφορά τις επιπτώσεις τους στην ανθρώπινη υγεία, τα λιπάσματά μας είναι από τα καλύτερα στον κόσμο – οι ανταγωνιστές των εταιρειών μας αποφεύγουν να μιλούν γι’ αυτό. Ελπίζω όμως ότι αφού το αναφέρω αυτό, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης της χώρας μας θα παρουσιάσουν τι ακριβώς εννοώ,απλά δεν θέλω να χάσω χρόνο τώρα.

Λοιπόν, όσον αφορά τους υδάτινους πόρους, κάποιοι λένε ότι το νερό θα είναι σύντομα πιο ακριβό από το πετρέλαιο, αλλά δεν σχεδιάζουμε ακόμη έργα για την αντιστροφή των ποταμών. Αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί πολύ προσεκτικά και με κατανόηση των μακροπρόθεσμων συνεπειών των αποφάσεων που λαμβάνουμε. Σε γενικές γραμμές, όμως, η Ρωσία είναι μία από τις χώρες της οποίας το υδατικό ισοζύγιο θα είναι σταθερό και ασφαλές για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αν και πρέπει επίσης να το καλοσκεφτούμε. Πρέπει να εξετάσουμε την καθαρότητα των ποταμών μας, να παρακολουθήσουμε προσεκτικά τι συμβαίνει με τον τομέα των υδάτων στην Άπω Ανατολή, στη λίμνη Βαϊκάλη κ.ο.κ.

Δεν θα μπω σε λεπτομέρειες αυτή τη στιγμή, αλλά έχουμε πραγματικά αρκετά προβλήματα να αντιμετωπίσουμε. Τα γνωρίζουμε, εντοπίζουμε νέα προβλήματα. Θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε σύμφωνα με τα σχέδια που έχουμε εκπονήσει σχετικά. Όταν αντιμετωπίζουμε νέες προκλήσεις, θα προσπαθούμε να τις ξεπεράσουμε.

Βλαντιμίρ Πούτιν: Μόλις αναφέρατε την προοπτική να πρωτοστατήσουμε. Ξέρετε, βεβαίως, μου φαίνεται ότι πρέπει να επιδιώκεται η αντιμετώπιση των πιο σημαντικών στόχων. Αλλά είναι απαραίτητο να ξεκινήσουμε από την πραγματικότητα. Δηλώσαμε δημοσίως τον στόχο μας να επιτύχουμε ουδετερότητα στο ισοζύγιο υδρογονανθράκων έως το 2060, και αυτό επιδιώκουμε.

Παρεμπιπτόντως (το έχω αναφέρει επανειλημμένα και θα το πω για άλλη μια φορά), η Ρωσία έχει ένα πιο «πράσινο» ενεργειακό μείγμα από αυτό πολλών άλλων βιομηχανικών χωρών. Στη Ρωσία,το 86% του ενεργειακού μείγματος αποτελείται από την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας που δεν παράγει σχεδόν καθόλου ρύπους, την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας, την παραγωγή φυσικού αερίου και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ογδόντα έξι τοις εκατό! Το ποσοστό των ΗΠΑ είναι77%. Στη Γερμανία, αν δεν με απατά η μνήμη μου, είναι 64 τοις εκατό, και ακόμη λιγότερο στις ασιατικές χώρες. Αυτό δεν είναι το προβάδισμα; Σίγουρα είναι!

Καταλαβαίνουμε, βέβαια, ότι αυτό δεν είναι αρκετό. Αυτό δεν είναι αρκετό ακόμη και για εμάς,διότι σε εμάς η θερμοκρασία αυξάνεται ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο, ενώ στον Βορρά η άνοδος είναι ακόμη ταχύτερη από ό,τι κατά μέσο όρο στην υπόλοιπη Ρωσία. Για εμάς, το φαινόμενο αυτό είναι φορτωμένο με σοβαρές συνέπειες, δεδομένου ότι ένα σημαντικό μέρος της επικράτειας της Ρωσίας βρίσκεται στον Απώτερο Βορρά. Σίγουρα το λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη μας αυτό.

Λίγα λόγια για τη ποιότητα ζωής των πολιτών μας.

Ξεκινώντας από την απομάκρυνση όλων των ειδών των χώρων υγειονομικής ταφής απορριμμάτων,οι οποίοι επίσης παράγουν CO2 στις μεγάλες πόλεις και δηλητηριάζουν τη ζωή των κατοίκων, για την οποία φροντίζουμε, και τελειώνοντας με την κατάσταση στα μεγάλα βιομηχανικά μας κέντρα,διαθέτουμε ένα πρόγραμμα για όλα αυτά. Μπορεί να μην προχωράμε τόσο γρήγορα όσο θα θέλαμε,αλλά, σε γενικές γραμμές, είμαστε εντός του χρονοδιαγράμματος όσον αφορά το σχεδιασμό μας.

Θα το είχαμε πετύχει αυτό νωρίτερα, αν δεν υπήρχε η κρίση του 2008-2009, η οποία μας έπληξε από το εξωτερικό, όπως όλοι γνωρίζουμε. Αλλά ο τομέας της βιομηχανίας μας βροντοφώναζε, ότι πολλές επιχειρήσεις θα γονάτιζαν αν αρχίζαμε να εφαρμόζουμε τις λεγόμενες βέλτιστες τεχνολογίες σε αυτόν τον τομέα. Αναγκαστήκαμε απλώς να αναβάλουμε την υλοποίηση των σχεδίων μας, τώρα όμως οι αποφάσεις έχουν ληφθεί σε νομοθετικό επίπεδο και βρίσκονται σε εφαρμογή.

Δίνουμε προτεραιότητα στο πρόγραμμά μας στις 12 πόλεις που είναι οι μεγαλύτεροι παραγωγοί ρύπων, και στη συνέχεια θα στρέψουμε την προσοχή μας σε όλους τους άλλους παραγωγούς ρύπων και σε όλες τις βιομηχανίες. Αυτή αποτελεί μία από τις προτεραιότητες των εθνικών μας προγραμμάτων και των εθνικών μας σχεδίων.

Όσον αφορά την ουδετερότητα στο ισοζύγιο του άνθρακα γενικά, θα πρέπει να θυμόμαστε ότι το 45% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα απορροφάται, αν δεν με απατά η μνήμη μου.Παρεμπιπτόντως, στο πλαίσιο αυτό θα επιμείνουμε να ληφθεί υπόψη η ικανότητά μας να απορροφούμε, δηλαδή η ικανότητα απορρόφησης των δασών μας, των θαλασσών μας και των εδαφών που συνδέονται με τον ωκεανό. Πρόκειται για ένα αντικειμενικό γεγονός και πρέπει να ληφθεί υπόψη.

Επιπλέον, στο πλαίσιο αυτό έχουμε μεγάλα αποθέματα όσον αφορά την εφαρμογή των σχεδίων, για παράδειγμα, στον τομέα της στέγασης και των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας και της ενεργειακής απόδοσης. Αυτό είναι σίγουρα κάτι πάνω στο οποίο μπορούμε και πρέπει να επικεντρωθούμε.

Με άλλα λόγια, αυτό που χρειαζόμαστε δεν είναι μια μηχανική, απερίσκεπτη εφαρμογή μέτρων που έχουν διατυπωθεί από άλλους, αλλά ένα ουσιαστικό αποτέλεσμα. Σκοπεύουμε να εργαστούμε προς την κατεύθυνση αυτού του αποτελέσματος με απόλυτη διαφάνεια και ειλικρίνεια. Ωστόσο, δεν θα ήθελα οι προσπάθειές μας για την προστασία της φύσης και την εφαρμογή των συστάσεων για την κλιματική πολιτική να μετατραπούν σε ένα συγκαλυμμένο μέσο ανταγωνισμού στις παγκόσμιες αγορές. Αυτό θα ήταν πολύ λάθος. Αυτό θα υπονόμευε την εμπιστοσύνη σε αυτό που επιχειρούμε για το μέλλον της ανθρωπότητας.

Fyodor Lukyanov: Κύριε Πρόεδρε, έχουμε κάποιο δικό μας πρόγραμμα σχετικά με τις ενέργειές μας σε περίπτωση που η ΕΕ καθιερώσει φόρο άνθρακα και οι Ρώσοι παραγωγοί αναγκαστούν να τον πληρώσουν;

Βλαντιμίρ Πούτιν: Μέχρι στιγμής, δεν έχουν ληφθεί ουσιαστικές αποφάσεις που θα υπονόμευαν τα συμφέροντά μας ή που θα ήταν αδιαφανείς ή απολύτως άδικες. Έχω μιλήσει με ορισμένους από τους [δυτικούς] ηγέτες -δεν θα τους κατονομάσω τώρα- οι οποίοι γνωρίζουν ότι οι απαιτήσεις που διατυπώνονται σε επίπεδο ευρωπαϊκών θεσμών δεν είναι διαφανείς και δεν μπορούν να χαρακτηριστούν δίκαιες. Όλα αυτά απαιτούν σίγουρα περισσότερη συνεργασία. Ελπίζουμε ότι αυτό θα γίνει μέσω του διαλόγου με άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ρωσίας.