Οι νέες ασκήσεις του ΝΑΤΟ στα Βαλκάνια και οι συνέπειές τους

Οι νέες ασκήσεις του ΝΑΤΟ στα Βαλκάνια και οι συνέπειές τους

Η διοίκηση του ΝΑΤΟ αποφάσισε να διοργανώσει το 2023 τακτικές ασκήσεις Defender Europe στο έδαφος του Κοσσυφοπεδίου. Η ακριβής ημερομηνία δεν έχει ακόμη ανακοινωθεί, αλλά θα συμμετάσχουν περισσότεροι από 1.300 στρατιώτες των Δυνάμεων Ασφαλείας του Κοσσυφοπεδίου.

Η απόφαση ελήφθη με φόντο τις συνεχιζόμενες συγκρούσεις μεταξύ της σερβικής και της αλβανικής κοινότητας στην περιοχή. Η κατάσταση επιδεινώθηκε ιδιαίτερα μετά τη σύνοδο κορυφής ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων τον Δεκέμβριο του 2022 στην αλβανική πρωτεύουσα Τίρανα, της οποίας οι συμμετέχοντες, συμπεριλαμβανομένου του Κοσσυφοπεδίου, υιοθέτησαν τελική δήλωση για την υποστήριξη των φιλοδοξιών των χωρών της περιοχής να ενταχθούν στην ΕΕ. Ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς θεωρεί ότι παραβιάζονται οι συμφωνίες της Ουάσινγκτον για το 2020. Η Πρίστινα είχε δεσμευτεί να μην ενταχθεί σε καμία διεθνή δομή.

«Το Κοσσυφοπέδιο δεν είναι ευρωπαϊκό κράτος. Θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε. Η Πρίστινα έχει καταπατήσει πλήρως τις συμφωνίες της Ουάσινγκτον», δήλωσε.

Η διοργάνωση νέων ασκήσεων υπό αυτές τις συνθήκες θα μπορούσε να επιδεινώσει περαιτέρω την κατάσταση σε όλα τα Δυτικά Βαλκάνια, ιδίως στα εδάφη όπου ζει ο σερβικός πληθυσμός, συμπεριλαμβανομένου όχι μόνο του Κοσσυφοπεδίου αλλά και της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, της μόνης χώρας που συνορεύει με τη Σερβία και δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ.

Στις 9 Ιανουαρίου 2023, η Σερβική Δημοκρατία, η οποία κατοικείται από Σέρβους και αποτελεί μέρος της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης ως οντότητα, διοργάνωσε δραστηριότητες για τον εορτασμό της 31ης επετείου από την ανακήρυξη της Δημοκρατίας. Πραγματοποιήθηκε στρατιωτική παρέλαση στο Istocno Sarajevo. Επιπλέον, ο πρόεδρος Μίλοραντ Ντόντικ αποφάσισε να απονείμει στον Ρώσο ομόλογό του Βλαντίμιρ Πούτιν το ανώτατο μετάλλιο της χώρας, του Τάγματος της Σερβικής Δημοκρατίας. Η ΕΕ ήδη επέκρινε συνεχώς τις αρχές της Δημοκρατίας για τις πολύ στενές σχέσεις με τη Μόσχα και η κίνηση αυτή του προέδρου Ντόντικ ενόχλησε ιδιαίτερα τους αξιωματούχους της ΕΕ.

Συγκεκριμένα, ο Ζέλικο Κόμσιτς (Κροάτης που εξελέγη στη θέση του χάρη στις ψήφους των μουσουλμάνων), μέλος της Προεδρίας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης που ασκεί συνεχή κριτική στον Μίλοραντ Ντόντικ, χαρακτήρισε τον εορτασμό της Ημέρας της Σερβικής Δημοκρατίας ως «συνέχιση της πολιτικής της γενοκτονίας», – για την οποία δεν έπαψε να κατηγορείται η σερβική πλευρά – κατά των Κροατών και των μουσουλμάνων κατά τη διάρκεια του πολέμου 1992-1995.

Από την πλευρά του, ο Κρίστιαν Σμιτ, επί του παρόντος Ύπατος Εκπρόσωπος για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, δήλωσε ότι ανησυχεί τόσο για τον εορτασμό της Ημέρας της Σερβικής Δημοκρατίας όσο και για τη στάση της Μπάνια Λούκα, η οποία, όπως είπε, αποσκοπεί στη «σταδιακή διάλυση της ομοσπονδίας». Ούτε η Ρωσία ούτε η Σερβική Δημοκρατία αναγνωρίζουν τα διαπιστευτήρια του ανεπιθύμητου και εγκάθετου τοποτηρητή, Κρίστιαν Σμιτ, καθώς αυτά πρέπει να επιβεβαιωθούν από τη συναίνεση των μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, κάτι που ουδέποτε έγινε.

Τον Δεκέμβριο του 1995, μετά το τέλος του αιματηρού τριετούς πολέμου, τα μέρη υπέγραψαν τη Συμφωνία του Ντέιτον, η οποία τερμάτισε τις εχθροπραξίες και αναγνώρισε τη Σερβική Δημοκρατία ως μία από τις δύο οντότητες της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης (μαζί με τη Μουσουλμανική-Κροατική Ομοσπονδία). Το έδαφος της περιφέρειας Brcko, το οποίο διεκδικούν και οι δύο οντότητες, τέθηκε υπό τον άμεσο έλεγχο του (μη αναγνωρισμένου) Ύπατου Εκπροσώπου για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη με απόφαση του Διαιτητικού Δικαστηρίου το 1999.

Επισήμως, οι συμφωνίες του Ντέιτον παραχώρησαν στη Σερβική Δημοκρατία ευρείες εξουσίες. Ωστόσο, σταδιακά, υπό την πίεση της Δύσης, αναγκάστηκε να τις μεταβιβάσει στις αρχές του Σεράγεβο, κυρίως όσον αφορά την εκπαίδευση του στρατού. Αντιλαμβανόμενη ότι τα πράγματα οδεύουν προς την εξαφάνιση της αυτονομίας της, η σημερινή πολιτική ηγεσία της Σερβικής Δημοκρατίας προτίθεται να υπερασπιστεί τα συμφέροντα της Δημοκρατίας, προκειμένου να ανακτήσει μέρος των χαμένων εξουσιών της. Το Σεράγεβο από την άλλη μεριά, επιδιώκει τη προοπτική της μετατροπής της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης σε ενιαίο κράτος με μουσουλμανική κυριαρχία, θάβοντας έτσι οριστικά τις συμφωνίες του 1995. Και υπό αυτή την έννοια, τα συμφέροντα του Σεράγεβο, της Ουάσιγκτον και των Βρυξελλών συμπίπτουν.

Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι οι τελευταίες κινήσεις στα Βαλκάνια από την ΕΕ, το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ για να προσελκύσουν το Βελιγράδι και το Σαράγεβο στη σφαίρα επιρροής τους, κινδυνεύουν να διασπάσουν την ήδη επισφαλή δομή που δημιουργήθηκε στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη πριν από 30 χρόνια. Εκτός από την όξυνση της σύγκρουσης στο Κοσσυφοπέδιο, μια τέτοια προοπτική θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια νέα ένοπλη σύγκρουση στα Βαλκάνια, η οποία με τη σειρά της θα μπορούσε να προκαλέσει ντόμινο με μια νέα συνοριακή διαμάχη μεταξύ των χωρών της περιοχής.

πηγή: Observateur Continental